Projeler: Asrın Projesi KKTC Su Temin Projesi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, suyun içinde ama suya hep hasret kalmış bir ülkedir. Türkiye’den, KKTC’li kardeşlerimize içme ve kullanma suyu, münbit arazilere sulama suyu götürmek pek çok hükümetin hayaliydi. Bu hayali de gerçekleştirmek şükürler olsun AK Parti Hükümetine, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a nasip oldu.

Ülkemizin 2023 yılı vizyonunu yansıtan, Dünya’nın en büyük projelerinden biri olan KKTC Su Temin Projesini, plan ve projelerinden inşaat safhasına kadar her detayını bizzat takip ettim. Ülkemizin su alanında büyük vizyonunu da yansıtan bu muazzam proje, 17.10.2015 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımızın himayelerinde işletmeye alınmıştır. KKTC İçmesuyu Temin Projesi, Dünya’da eşi ve benzeri olmayan muazzam bir projedir.

KKTC’ye iletilecek yıllık 75 milyon m3 suyun yarısı içme ve kullanma suyu olarak, kalan diğer yarısı ise sulama suyu olarak kullanılacaktır.

Asrın Projesi olarak da nitelendirilen KKTC Su Temin Projesi, 3 temel safhadan meydana gelmektedir. Bunlar;

• Türkiye tarafı kara yapıları,

• KKTC tarafı kara yapıları,

• Deniz Geçiş Hattı.

Proje dâhilinde Türkiye tarafında, 7 Mart 2011 tarihinde Mersin Anamur’da Alaköprü Barajının, 30 Mart 2012 tarihinde de KKTC tarafında Geçitköy Barajının temeli atılmıştır. Her iki barajda söz verildiği üzere vaktinde tamamlanarak 2015 yılında hizmete alınmıştır.

Projenin en zor kısmı ise deniz geçiş hattıdır. Toplam 107 km uzunluğunda ki deniz geçiş hattının 80 km’lik kısmı deniz seviyesinin 250 metre altından askıda borular ile geçilmiştir. Bu sistem Dünya’da ilk ve tektir. Borular askıda götürülmüştür çünkü deniz tabanının 1.450 metre derinlikte olması sebebiyle bu seviyede döşenecek borular basınca dayanamayacak olmasıdır.

Türkiye’den KKTC’ye suyu ilettikten sonra, KKTC tarafında ki dağıtım hatları da DSİ tarafından inşa edilmiştir. Günlük 200.000 m3 kapasiteli içmesuyu arıtma tesisi ve toplam 529 km uzunluğundaki dağıtım hatları ile kayıp-kaçak oranı %1’den az olan dünya standartlarının üzerinde bir sistem kurulmuş, 300.000 kişiye içme kullanma suyu temin edilmiştir.

Dünyada ilk ve tek olma özelliği taşıyan Askıda Borulu Deniz Geçiş Sistemini de bünyesinde barındıran KKTC Su Temin Projesi kapsamında;

• Alaköprü Barajı inşaatı tamamlanmıştır.

• Türkiye tarafı kara yapıları inşaatı tamamlanmıştır.

• Deniz geçişi inşaatı tamamlanmıştır.

• KKTC tarafı kara yapıları inşaatı tamamlanmıştır.

• Geçitköy Barajı inşaatı tamamlanmıştır.

• KKTC İçmesuyu Arıtma Tesisi inşaatı tamamlanmış ve 27 Haziran 2016 tarihinden itibaren işletmeye açılmıştır.

• KKTC İçmesuyu İsale hattı olarak toplam 529 km isale hattı (Geçitköy Terfi İstasyonu- Arıtma Tesisi-Lefkoşa Arası İsale Hattı, Girne Bölgesi İsale Hattı, Gazimağusa Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı, Dipkarpaz Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı, KKTC İçmesuyu Dağıtım Hatları 1. Kısım) ve hatlar üzerindeki sanat yapısı imalatları tamamlanmıştır.

Su Temin projesi kapsamında yapılan ve yukarıda bahsi geçen bütün işlerin 2020 yılı birim fiyatları ile toplam maliyeti 2 milyar 940 milyon TL’dir.

Türkiye’den gelen suyu kullanmak isteyen ve belediye meclis kararı alarak KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile abonelik sözleşmesi imzalayan, belediye sayısı 28’dir.

Su, proje kapsamında yapımı tamamlanan yeni depolara ve/veya DSİ tarafından yapılan ana isale hatlarının bağlanmış olduğu ilgili belediye sınırları içerisindeki su depolarına 27.06.2016 tarihi itibarı ile ulaşmıştır. Bu tarihten günümüze kadar KKTC’deki içme suyu depolarına 103,4 milyon m3 su verilmiştir.

KKTC içmesuyu depo bağlantı hatları işi ile projesi tamamlanan ve 2020 yılı içerisinde yapım ihalesine çıkılması hedeflenen 243 km uzunluğundaki ilave depo bağlantı hatları ile işletme verimliliği sağlanacak ve Türkiye’den iletilen su daha fazla nüfusa iletilmiş olacaktır.

Sulama Projeleri

KKTC’de hizmete aldığımız içme suyu projesi yanında sulama projemiz de devam etmektedir. Proje tamamlandığında toplamda 71.540 dekar arazi sulanabilecek, böylece ürün çeşitliliği ve verimliliği artacak, ülke ekonomisine 127 milyon TL gelir artışı sağlanarak KKTC’deki kardeşlerimizin hayat kalitesinin ve refahının artırılması sağlanacaktır. Sulama inşaatın tamamlanmasıyla yaklaşık 18.000 kişiye iş imkânı sağlanacaktır.

KKTC Atıksu Projesi

1. Kısım Güzelyurt ve Lefke yerleşim yerleri ile ilçelere bağlı civar yerleşim yerlerinin atıksu, yağmursuyu ve içmesuyu şehir şebeke hatlarının projeleri hazırlanmaktadır. 2, 3 ve 4. Kısımlar ihale çalışmaları devam etmektedir.

Atıksuların geri kazanımı ile KKTC topraklarında bulunan daha fazla alanın sulaması sağlanmış olacaktır.