BÜYÜK HAKAN SULTAN 2. ABDULHAMİD’İ VEFATININ SENE-İ DEVRİYESİNDE RAHMETLE YÂD EDİYORUM...

Prof. Dr. Veysel EROĞLU

Osmanlı Cihan Devletinin en zor dönemlerinde tahtta olan Sultan Abdülhamid Han’ı vefatının 104. sene-i devriyesinde rahmetle yâd ediyorum. Mekânı cennet olsun.

31 Ağustos 1876 tarihinde tahta çıkan ve 33 yıl boyunca devleti büyük bir maharetle idare eden Sultan Abdülhamid, 10 Şubat 1918 tarihinde vefat etmiştir. Osmanlı Devletinin 34. Padişahı olan Sultan, aynı zamanda Devletin ilk anayasası olan Kanun-i Esasiyi ilan etmiştir.

Osmanlı Devleti, onun döneminde eğitimde, sağlıkta, kültür, sanat ve diğer birçok alanda büyük gelişim göstermiştir. Şişli Eftal ve Darülaceze gibi kurumları kurmuştur. Bürokraside yapılan reformların yanı sıra Hicaz Demiryolunun inşası gibi projeler Sultan Abdülhamid döneminde hayata geçirilmiştir. Sirkeci ve Haydarpaşa garları 2. Abdülhamid tarafından yaptırılmıştır.

Abdülhamid Han’ı öldürmek için dâhili ve harici düşmanlar pek çok plan yapmışlardır. Bunlardan birisi de Yıldız Suikastıdır. Bir Cuma Namazı çıkışı bombalı suikast düzenlenmiştir. İttihatçılar da Abdülhamid’in tahttan indirilmesi için büyük planlar hazırlamışlardır. Hicri takvime göre 31 Mart’ta (13 Nisan 1909) İstanbul’da ayaklanma patlak vermiştir. 27 Nisan’da Said Paşa’nın riyasetinde Meclis-i Umumi-i Milli, 2. Abdülhamid’in hilafet ve saltanatının sona erdirilmesine karar vermiştir.

Mahmut Şevket Paşa, Sultan Abdülhamid Han’ın tahttan indirilmesinde büyük rol oynamıştır. İstanbul’a hâkim olduğu bu sırada örfî idâre ilan ederek, suçlu-suçsuz demeden kendisine muhâlif pek çok kimseyi idam ettirmiştir. Hatta etrafında topladığı birçok Balkan çetecisiyle saraya girerek, birçok kıymetli eşyayı yağmalamıştır. Hazineyi, asırlardan beri toplanmış olan kıymetli yadigârları ve dünyanın en zengin kütüphanelerinden olan saray kitaplığını yağma ettirmiştir.

2. Abdülhamid Han’ı tahttan indirmek için Yıldız Sarayı’na tebligatı yapmaya giden isimlere baktığımızda Sultan’ın tahttan indirilişinin haksız, hukuksuz ve hakkaniyete aykırı olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Kimdir bu kişiler;

• Ermeni Ayan (Senato) üyesi Aram Efendi,

• Draç Mebusu Arnavut Es’ad Toptani

• Yahudi Selanik Mebusu Emanuel Karasso

• Arif Hikmet Paşa.

Sultan Abdülhamid, tahttan inerken son olarak şu sözü ekleyerek salondan çıkmıştır; “Bu memleketi benden sonra 10 sene idare etsinler, 100 sene idare etmiş sayacağım." Nitekim Sultan Abdülhamid Han’ın 27 Nisan 1909 tarihinde tahttan inişi ile Osmanlı'nın 1. Dünya harbi sonunda Mondros Mütarekesini imzaladığı 30 Ekim 1918 tarihleri arasında sadece 9,5 yıl vardır ve ne acıdır ki 10 sene bile tamamlanmamıştır!

Sultan Abdülhamid tahtan indirildiği gece 38 kişilik mâiyeti ile trenle Selânik'e gönderilmiştir. Bütün mal varlığına el konulmuş, yanına bir şey almasına fırsat verilmemiştir.

Sultan Abdülhamid’den sonra İttihat ve Terakki cemiyetinin siyasi hayata ağırlığını koyması, siyasi çekişmelerin neticesi olarak iç siyasi buhran doğması, kısa aralıklarla sık sık hükümet değişikliği, siyasi kavgalardan ordunun kendini sıyıramaması ve ordunun siyasetin içine girmesi neticesinde ayaklanmalar baş göstermiştir. 1909-1911’de Arnavut Ayaklanması, 1910’da Dürzi ayaklanması, 1911’de Yemen ayaklanması, 1911’de Trablusgarp Harbi ile Balkan Devletlerinin beklediği fırsat ortaya çıkmıştır.

Bu hadiseler neticesinde; 13 Mart 1912'de Bulgaristan – Yunanistan, Ağustos 1912'de Karadağ – Bulgaristan, 6 Ekim 1912'de Karadağ – Sırbistan arasında Osmanlı topraklarının taksimi esas alınarak ittifak anlaşmaları imzalanmıştır. Böylece 2. Abdülhamid'in büyük bir maharetle önlemeye çalıştığı Balkan İttifakı kurulmuş oldu. Sultan 2. Abdülhamid’in büyük bir maharetle idare ettiği ülke, İttihatçıların elinde parçalanmaya başladı. Balkan Harbinden sonra ülke, 1. Dünya Harbine girmiş ve 7 düvele karşı savaşmak zorunda kalmıştır. Sultan 2. Abdülhamid Han’dan sonra ülke toprakları çok büyük kayba uğramıştır.

Sultan 2. Abdülhamid, 33 yıl boyunca ülkeyi büyük bir maharetle idare etmiş ve pek çok hizmeti Aziz Milletimizin hizmetine sunmuştur. Abdülhamid Han’ı vefatının 104. sene-i devriyesinde rahmetle yâd ediyorum. Mekânı cennet olsun.